Agenci i potwory

Serial „Z Archiwum X”, wśród wielu innych zalet, miał szczęście do castingu. Kreacje stworzone tylko na jeden odcinek zapadały mocno w pamięć. Często dobra rola w „XF” była schodkiem w karierze aktora, który wybijał się od niej do pięknej kariery.
Na samym początku serialu w epizodzie 1×1 „Deep Throat” pojawił się Seth Green – jako nastolatek, który widział coś, co Oni (znaczy się, My) chcą zatuszować. Takim sytuacjom poświęcę październikowy ranking od czapy.

Bezdyskusyjnym liderem jest odcinek 3×03 „DPO”, którego początkową ideę scenarzyści streszczali jako „Beavis i Butt-head wobec zjawisk paranormalnych”. W rolach przygłupiastych nastolatków wystąpiło dwóch aktorów, których kariery za parę lat poszybują ku gwiazdom: Giovanni Ribisi i Jack Black.
Zaczynając ranking w ten sposób, oddam symboliczny hołd Nieznanemu Potworowi Tygodnia – „Z Archiwum X” słynie z głównego nurtu spiskowo-lustracyjnego, ale gdy spytać prawdziwych wielbicieli o ulubione odcinki, przeważnie wymieniają odcinki typu MOTW lub parodystyczne (dla mnie najlepszym ever jest 3×20 „Jose Chung’s ‘From Outer Space’”).

Ostatnim Potworem Tygodnia był osobnik tak bardzo rozmiłowany w serialu „Brady Bunch”, że aż wywołującym zjawiska paranormalne dość wyraziste, by agenci wreszcie zdobyli namacalne, niezbite dowody. „To by znaczyło, że nigdy nas nie skasują, Z Archiwum X będzie trwać wiecznie” – cieszy się Skinner w metanarracyjnym żarcie.
I w pewnym sensie miał rację, bo ostatniego MOTWa w 9ABX18 „Sunshine Days” grał Michael Emerson – aktor wtedy jeszcze mało znany, dziś gwiazda „Lost”. A ja osobiście ten serial traktuję trochę jako formę życia pozagrobowego „Z Archiwum X”.

Trzecie miejsce w rankingu przyznaję epizodowi 3×19 „Hell Money” – głównie dlatego, że nie byłbym sobą pomijając Lucy Liu w rankingu na w zasadzie cokolwiek. Znów: było to na tyle przed „Aniołkami Charliego”, że nie miała jeszcze utrwalonego emploi kopiącej tyłki wojowniczki, w „Z Archiwum X” zagrała więc kruche dziewczątko.
Dziewczątko umiera czekając na przeszczep, więc zrozpaczony ojciec bierze udział w makabrycznym pomyśle scenarzystów: „piramida finansowa, ale z organami do przeszczepu”. Potwora Tygodnia tym razem gra James Hong, etatowy Starszy Chińczyk amerykańskiego kina.
W ramach honorejbl menszyns: inni aktorzy u progu kariery. Tony Shalhoub w 2×23 „Soft Light”, jako naukowiec, który padł ofiarą eksperymentu i teraz zabija światłem. Brad Dourif w 1×12 „Beyond The Sea”, jako morderca czekający na egzekucję, dysponujący zarazem zagadkową wiedzą o ojcu agentki Scully (pierwsze odwrócenie ról: sceptyczny Mulder i zaniepokojona Scully). Shia LaBeouf chyba w swojej ostatniej dziecięcej roli, 7ABX06 „Goldberg Variation”.
I wreszcie Fredric Lehne, którego twarz dzisiaj kojarzymy też głównie z „Lostem” (agent aresztujący Kate), ale który błysnął świetną kreacją agenta FBI, zakładającego Archiwum X w czasach maccartyzmu (5×15 „Travelers”). W cokolwiek parodystycznym 6ABX19 „The Unnatural” prowadził natomiast dochodzenie w sprawie podejrzanie dobrego sportowca z Roswell.
I już poza rankingiem: aktorzy znani skądinąd. CCH Pounder, wszędzie grająca twardą policjantkę, wystąpiła w tej roli w mitologicznym 2×5 „Duane Barry”. Z tej samej serii w 8ABX3 „Redrum” pojawia się Danny Trejo.
John Savage – Claude Hooper Bukowski z „Hair” – gra norweskiego marynarza w 2×19 „Dod Kalm”. R. Lee Ermey, sierżant z „Full Metal Jacket”, pojawia się jako duchowny w 3×11 „Revelations”.
Gdybym tutaj miał układać jakiś ranking, to na pewno wyróżniłbym Bruce’a Campbella – gwiazdę „Evil Dead”, tutaj jako demoniczny małżonek w 6ABX7 „Terms of Endearment”, a pierwsze miejsce zająłby Michael McKean  – lider filmowej grupy Spinal Tap – za rolę sfrustrowanego Faceta W Czerni w parodystycznym 6ABX4 „Dreamland” oraz w 9X15 „Jump the Shark”, który zaczyna się jak farsa a kończy jak tragedia.