Eksperyment z bezpiecznymi strefami przyniósł mieszane rezultaty, ale domknę tę trylogię finalnym odcinkiem. Bezpiecznie pogadajmy o Przyszłości.

Dużo mi dał do myślenia esej Krasteva, do którego linka wrzucił jakiś czas temu Awal. Krastev odpowiadał tam na pytanie, które przez pewien czas w każdej lodówce stawiała Anne Applebaum: co poróżniło ją z dawnymi przyjaciółmi, którzy świętowali wraz z nią i jej małżonkiem milenialnego Sylwestra w rezydencji Chobielin.

Wtedy byli zgraną prawicową paczką, teraz są w przeciwległych obozach politycznych. Czy znajomi Radka Sikorskiego od początku byli ukrytymi wrogami demokracji („closeted authoritarians”), czy też się zmienili przez te lata?

Dla mnie to arcboleśnie arcyproste. Polska prawica ma zamordyzm w swoim DNA. Co do tego zawsze rację miał Adam Michnik.

Jedyną zagadką dla mnie było to, czemu Anne Applebaum to odkrycie zajęło aż tyle czasu. I to mi właśnie wyjaśnił tekst Krasteva.
Streszczając: Applebaum i Sikorski należą do pokoleniowej formacji, dla której upadek muru berlińskiego był zakończeniem moralitetu. Happy endem historii.

Dla tej formacji mur berliński upada codziennie. Dzielą świat na „złych”, którzy go postawili i „dobrych”, którzy go obalili – i dziwują się, że ci „dobrzy” nie byliby się dziś w stanie bawić w Chobielinie, jak drzewiej.

Jestem młodszy od Applebaum i Sikorskiego o te krytyczne parę lat. Zimna Wojna, która ich ukształtowała – nie była dla mnie moją wojną.

W latach 80. priorytetem było dla mnie skończyć studia i wyjechać, nie angażując się w wojnę solidaruchów z komuchami. Rok 1989 był dla mnie owszem, przyjemnym zaskoczeniem, ale nie widziałem w nim „końca historii” ani nawet „triumfu naszych na mundialu”.

Widziałem w nim przełom, który unieważnił zimnowojenne podziały – tak jak w XVI wieku reformacja i kontrreformacja unieważniły średniowieczną wojnę gibelinów i gwelfów. Ciągnęła się przez stulecia, a potem nagle pstryk i nie ma.

To mnie uodporniło na niektóre zaskoczenia III RP. Polska prawica i kościół mnie nie rozczarowały, bo od początku nie spodziewałem się po nich niczego dobrego. Nie miałem więc zaskoczeń z serii „jak on mógł, to przecież uczeń Tischnera” ani „co się z nim stało, to przecież krakowski konserwatysta ze znanej krakowskiej rodziny”.

Nowe podziały widziałem gdzie indziej. Z przerażeniem obserwowałem w latach 90. podbój świata przez „konsensus waszyngtoński”. Spodziewałem się niepowstrzymanego pochodu globalizacji, totalnego zglajchszaltowania wszystkich państw według wytycznych Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Nie ja jeden tak sobie wyobrażałem przyszłość – to mam na swoje usprawiedliwienie. Jednak w ostatnich latach Brexit, wojna na Ukrainie i kadencja Trumpa przekreśliły moje wyobrażenia przyszłości.

Że cyberkorpy zacznią blokować konta politykom i dziennikarzom, o tym ostrzegałem w książce z 2013. Ale nigdy nie myślałem, że zrobią to prezydentowi USA – wyobrażałem sobie, że prezydenci zawsze już będą „ich”, a Big Tech będzie żyć w symbiozie ze skrajną prawicą (jak u szczytu gamergate).

Wyobrażałem sobie, że Rosja, Chiny i kraje arabskie w miarę globalizacji będą się upodabniać do euroatlantyckiego modelu kapitalizmu. Myślałem, że wybór Obamy oznacza koniec rasizmu w USA – jedno i drugie było szalenie naiwne.

Czy przegapiłem moment, w którym tym razem MOJA wojna gibelinów i gwelfów uległy unieważnieniu? Boję się, że tak jak Applebaum według Krasteva codziennie patrzy na upadek muru berlińskiego, tak ja wciąż kibicuję antyglobalistom w Seattle w 1999. I to mi nie pozwala zrozumieć wyzwań roku 2021.

Chciałbym więc ogłosić safe space dla wizji przyszłości i interpretacji tereaźniejszosci. Nie będę dyskryminować ejdżystowsko, ale najbardziej jestem ciekaw opinii czytelników młodszych ode mnie.

Czy w konflikcie „prawica kontra cyberkorpy” powinniśmy komuś kibicować, czy raczej zajadać popcorn? Potęga Chin powinna nas cieszyć jako przełamanie hegemonii, czy przerażać, bo to jednak dyktatura? Putin i Łukaszenka „już przegrali”, jak to w kółko piszą nasi publicyści, czy przeciwnie, wyjdą z tego wszystkiego wzmocnieni?

Będę otwarty na wizje nieortodoksyjne, także nie-lewicowe i umiarkowanie spiskowe. Do pewnych granic, do pewnych rozsądnych granic.

Sam czuję się zbyt zdezorientowany, żeby coś o tym wszystkim mniemać. Albo i nie mniemać.

Zachęcony dobrym przebiegiem eksperymentu z „bezpieczną przestrzenią” do rozmowy o szczepionkach, spróbuję zrobić to samo z Trumpem. Przypominam: będę pilnować ogólnej kultury rozmowy, ale poza tym wszystkie pytania na ten temat dozwolone.

Przeczuwam, że jakaś część polskiej prawicy takiej rozmowy potrzebuje. Chcąc nie chcąc wylądowaliście w jednym obozie z ludźmi takimi, jak Adam Johnson – facet, który pozował do zdjęć ze skradzioną mównicą Nancy Pelosi.

Wtedy był taki wesolutki! W Pinellas County Sheriff’s Office (źródło zdjęcia) już jakby mniej. To poniekąd zrozumiałe, niezrozumiał jest tylko – O CZYM ON MYŚLAŁ?

Adam Johnson, podobnie jak Richard Barnett (ten co się fotografował z nogami na biurku Pelosi), Derrick Evans (świeżowybrany deputowany stanowy, który atak tramsmitował na żywo), Larry Brock (ten od trytytek do wiązania zakładników) czy oczywiście Jake Angeli (szaman), nie ukrywał twarzy podczas ataku. Szczerzył się do kamer!

Teraz ci panowie będą mieli wiele okazji do pozowania fotografom policyjnym. Nie wnikając w ich motywacje, jedno jest pewne – zademonstrowali upośledzenie poznawcze.

Pomijając kwestie lewicy i prawicy, wszyscy w życiu musimy przecież rozumować na zasadzie „decyzja A wywoła skutek B”. Jedno jest bezsporne: ci panowie podjęli błędne decyzje, które przyniosą im niepożądane skutki.

Nie chcesz mieć kogoś takiego za współpracownika, bo skutki jego nieogaru będą uderzać w ciebie. Tymczasem PiS swoją politykę zagraniczną od lat buduje na sojuszu z ludźmi takimi jak Adam Johnson.

Z nimi nic się nie da zbudować. Bo nawet jak zaczniesz, oni to spieprzą. JAKAŚ część prawicy musi widzieć ten problem, stwórzmy tu dla niej bezpieczną przestrzeń, żeby mogli to przepracować.

Zacznę od swoich, socjalistycznych odpowiedzi na dręczące ich pytania:

CZY WYBORY SFAŁSZOWANO?

Nieprawidłowości towarzyszą amerykańskiej demokracji od przeszło dwóch stuleci. Amerykanie mają nawet specjalne słowa na opisanie różnych sposobów fałszowania (na blogu miałem notkę o „gerrymanderingu”, w książce pisałem o innych słowach).

W tych wyborach nie było tego szczególnie dużo. Prawnicy Trumpa mieli okazję je prezentować w sądzie i w parlamencie Michigan – „star witness” Melissa Carone, pracująca w firmie Dominion jako sprzątaczka ośmieszyła ich bełkotliwym i wulgarnym wystąpieniem, będzie odpowiadać karnie za obsceniczne zachowanie. Nie po raz pierwszy, bo już wtedy była na zwolnieniu warunkowym po wcześniejszej kolizji z prawem (dlaczego Giuliani nie umiał znaleźć poważnego świadka?).

Prawnicy Trumpa twierdzili, że kluczowe dowody zachowują na koniec, na mityczny moment „wypuszczenia krakena”. Polska prawica to łyknęła, zapewne dlatego właśnie prezydent Duda zwlekał z gratulacjami. Czekał na krakena. Może nadal czeka?

W to, że „dowody zachowuje się na koniec”, może uwierzyć ktoś, kto prawo zna z seriali. Tak robią scenarzyści, bo chcą mieć mocny koniec.

Gdy wnosisz pozew, w którym domagasz się tak radykalnego zabezpieczenia swoich roszczeń, jak unieważnienie wyborów (albo, w bardziej przyziemnych sprawach, natychmiastowego wycofania przez pozwanego ze sprzedaży butów marki „abibas”), dowody musisz przedstawić natychmiast. Jeśli tego nie będzie w tym pierwszym piśmie, sąd to oddali bez rozpatrywania.

Prawnicy Trumpa chętnie opowiadali o tych dowodach na konferencjach prasowych, ale w pozwach pisali wręcz (cytat verbatim): „Petitioners do not allege, and there is no evidence of, any fraud in connection with the challenged ballot”.

Co innego piszesz, gdy za kłamstwo grozi ci utrata uprawnień – a co innego, gdy chcesz zrobić wodę z mózgu Adamowi Johnsonowi czy Andrzejowi Dudzie. Dlaczego ją chcieli robić, to jest osobne pytanie, niestety za naciąganie naiwnego klienta na kontynuowanie przegranej sprawy nie grozi utrata uprawnień.

SKASOWALI TRUMPOWI KONTO, CZY TO NIE STRASZNE?

No jasne, że straszne. Straszyłem tym w książce, która wyszła trochę ponad siedem lat temu („Internet: Czas się bać”).

Wtedy mi mówiono, że nie ma takiego zagrożenia, bo przecież wolny rynek. Wtedy właśnie zwłaszcza prawica była zachwycona, że dziennikarze są już niepotrzebni, bo politycy przemawiają bezpośrednio do wyborców bezpośrednio przez Twittera czy Facebooka. A w ogóle Amazon pozwala każdemu stać się wydawcą, a Youtube gwiazdą telewizyjną, yadda yadda yadda.

Wiedziałem, że to się tak skończy. Kto chce zobaczyć historię ok. 10 lat moich ostrzeżeń, może sobie kliknąć w kategorię „PCP/IP” na blogu.

Z ostrzegania przeszedłem teraz do zrzędzenia „a nie mówiłem?” (o ileż to przyjemniejsze!). A co mam do zaproponowania?

Znów, to samo co 10 lat temu. Traktowania internetu jak „public utility” – wzięcie cyberkorpów za mordę i wymuszenia na nich regulacji przez społeczeństwo.

Tak to widzę jako socjalista. Może ktoś ma jakieś inne, wolnorynkowe propozycje? Niech je przedstawi. Obiecuję, że nie wytnę (ale nie obiecuję, że powstrzymam złośliwy rechot).

DLACZEGO MEDIA MILCZAŁY GDY ANARCHIŚCI PODPALALI SKLEPY?

Ogólnie nie lubię przemocy i grabieży. Media jednak nie mogą działać bez priorytetyzowania tematów.

„Kradzież mównicy z Kapitolu” jest ważniejsza od „kradzieży telewizora ze sklepu na przedmieściach Los Angeles” z kilku powodów. Po pierwsze: bo ostatni raz Kapitol był splądrowany w 1814, a co rzadkie, to medialne.

Po drugie: bo budynki rządowe są ważniejsze („wybicie w parlamencie” jest bardziej medialne niż „wybicie szyby w sklepie osiedlowym”). Po trzecie: bo wybór prezydenta USA jest ważniejszy nawet od mundialu czy ślubu Ślotały.

Te medialne priorytety mi też się nie podobają, bo tak z nich zawsze jakoś wychodzi, że najważniejsze są wiadomości o białych mężczyznach z klasy średniej. Gdy w Paryżu zginie w zamachu 10 osób, to ważniejsze, niż gdy zginie 1000 osób w Kairze. Nie podoba mi się to właśnie jako lewakowi.

Gdy mam zajęcia ze studentami dziennikarstwa, w takich chwilach kończę wywód słowami „Ja teraz państwu powiedziałem, JAK JEST. Jak POWINNO BYĆ, to inny temat, na inne zajęcia”.

Mi też się marzy gazeta typu „Obiektywne Wiadomości Z Całego Świata”, w której każdy trup i każdy zamach liczy się tak samo. Byłaby jednak strasznie droga w producji (musiałaby utrzymywać biura korespondentów w co większych krajach!), a czytałoby ją może kilka tysięcy ekscentryków.

W tym ja, ale czy na pewno wy też, drodzy pisowcy?

A BIDEN LEPSZY?

Ja tam byłem za Warren i Sandersem. Biden/Harris to dla mnie mniejsze zło.

Prezydent, który uczciwie płaci podatki oraz NIE chwali się, jak to łapie obce kobiety za krocze, już dla mnie jest lepszy od takiego, który nie płaci i łapie. Wolę więc Bidena.

Ludzie, którzy pokłócą się w Internecie z kimś o lewicowych poglądach, mają ostatnio tendencję do powoływania się na „esej o zamku wampirów”. To ostatni argument, odpalany przez kogoś, komu skończyły się wszystkie inne.

Wąpię, czy ci ludzie faktycznie ten esej przeczytali. Zapraszam.

Przede wszystkim w połowie dotyczy spraw interesujących tylko Anglików. Zaczyna się od rozwlekłego opisu kłótni Jeremy Paxmana z Russelem Brandem.

O obu tych panach mam ogólną wiedzę (że istnieją, mostly), ale kariery żadnego nie śledzę na bieżąco. Fisher tymczasem konflikt między nimi opisuje tak, jak Pudelek opisuje relacje Ślotały z Wieniawą – z góry zakładając, że czytelnik wie kim są ci ludzie i że oglądał talk show, w którym się pokłócili.

Wspomina tam jeszcze o innych Anglikach sławnych, ale tylko w Anglii. Oraz o różnych znanych angielskich instytucjach. To jest tekst pisany przez Brytyjczyka dla Brytyjczyków o czysto brytyjskich sprawach, tam nie ma nic o nas.

Skąd tytułowa metafora? Dlaczego akurat „zamek wampirów”, a nie „willa zombiaków”, „pałac jaszczurów”, „lądownik ufoków” czy „loch kościotrupów”?

Zaraz do tego wrócę, zacznę od tego, że jest tam druga metafora, zazwyczaj pomijana przez rzekomych czytelników tego eseju. Otóż „zamek wampirów” do funkcjonowania potrzebuje „neo-anarchistów”. Są dla tego zamku tym, czym gluony dla kwarków, to oni przenoszą jego oddziaływanie.

Fisher definiuje ich jako młodych ludzi, którzy identyfikują się jako anarchiści, ale nie podejmują realnych działań w ruchu związkowym czy squatterskim, ograniczając się do Twittera. Z racji młodego wieku nie znają historycznych osiągnięć Partii Pracy, oceniają ją więc po jej smutnej teraźniejszości.

Kolejną definiującą cechą „neo-anarchistów” według Fishera jest to, że oglądają w BBC program „The Question Time” i „jęczą na Twitterze” na jego temat. Ciotka Beeb w kilku miejscach tego eseju wyskakuje jak Piłat w credo, Fisher musiał mieć jakiś uraz na jej punkcie.

Ilu tak zdefiniowanych „neo-anarchistów” jest w Polsce? Trzymając się tego eseju ściśle, nie ma ich wcale, bo jeśli ktoś tak bardzo interesuje się kulturą brytyjską, że regularnie ogląda BBC, to raczej zna historyczne osiągnięcia Labour Party.

No i ilu mamy ludzi, którzy z jednej strony deklarują się jako anarchiści na Twitterze, a z drugiej nie mają nic wspólnego z jakimkolwiek działającym w realu kolektywem? W Polsce populacja spełniająca już nawet nie wszystkie, tylko większość kryteriów definicji Fishera liczy zero.

Jeśli zaś tę definicję zaczniemy przekładać na polskie realia, i zastąpimy BBC przez TVN, Paxona przez Wojewódzkiego (może jednak lepiej nie?), wyjdzie coś jeszcze głupszego. Młodzież, która ogląda „Szkło kontaktowe” i nie docenia historycznych reform przeprowadzonych przez Partię Razem 70 lat temu?

Nie dosyć, że to nie ma sensu, to jeszcze ten zabieg odsłania nam, że główny zarzut Fishera wobec „neo-anarchistów” sprowadza się do tego, że nie rozumieją, jak naszemu pokoleniu było ciężko w Yorkshire. Nikt wtedy nie jęczał na Twitterze!

Skoro więc w Polsce nie ma „neoanarchistów” w rozumieniu Fishera, to NAWET GDYBY u nas pojawił się jego „zamek wampirów”, nie mógłby działać. Istniałby jak hadron bez gluonów, bezobjawowo.

Zajrzyjmy już do jądra tego zamku. Kogo Fisher w nim umieścił?

Otóż w zamku mieszkają osoby o „ogromnej władzy i majątku”, które chronią swoje przywileje poprzez wzbudzanie w otoczeniu poczucia winy. Robią to właśnie za pośrednictwem owych „neoanarchistów”.

Powyższy akapit to twarde jądro eseju Fishera. Tyle zostanie po odfiltrowaniu metafor, którymi sypał, jakby był polskim księdzem w ateńskim tramwaju.

Spory na polskiej lewicy toczą się między doktorantami, stypendystami i nauczycielami. Czasem włączy się też jakiś autor niszowych książek o Okularnikach Z Bardzo Grubymi Szkłami, ale osoby o „immense wealth and power” w nich po prostu nie uczestniczą.

Na polskiej lewicy nie ma kogoś takiego, jak J.K. Rowling, Matka Wszystkich TERF-ów. Nie jest to nawet Tokarczuk, bo Nobel nie daje „immense wealth and power” – na Teslę wystarczy, ale na Gulfstreama już nie. W porównaniu do Kulczyków czy Solorza z Noblem nadal jesteś sankiulotą.

Na brytyjskiej lewicy rzeczywiście od dawna są ludzie z klasy wyższej. To sięga XIX wieku, brytyjska klasa robotnicza sporo zawdzięcza różnym lordom, a nawet markizom.

Nie wchodźmy w to teraz, zainteresowani znajdą sobie stosowny program na BBC (do jęczenia na Twitterze). Grunt, że na polskiej lewicy ich nie ma.

Ludzie z władzą i bogactwem dążą do towarzystwa innych ludzi z władzą i bogactwem. Poniekąd temu je zawdzięczają – po prostu bywają tam, gdzie można zapoznać kogoś, kto załatwi kontrakt na dostawę respiratorów.

Nie spotkamy więc ich w Polsce na seminarium o znaczeniu fallusa w „Ecrits” Lacana, obradach partii Razem czy też na premierze książki „Okularnicy O Bardzo Grubych Szkłach”. Światy polskiej lewicy i polskiej klasy wyższej doskonale się rozmijają.

Nawet jeśli na chwilę, for argument’s sake, zapomnimy o zasadzie „kurica nie ptica, SLD nie lewica” to i tak złota dekada baronów SLD zgasła jak cygaro Ireneusza Sekuły. Niedobitki dawnych „grup trzymających władzę” dołączyły do oligarchii PO-PiSowskiej.

Te nasze kłótnie są takie gorzkie właśnie dlatego, że czujemy się bezsilni. Nie możemy pokonać neoliberałów ani konserwatystów, patriarchatu ani korporacji, przekroczyć progu ani założyć własnych mediów. Możemy tylko się nawzajem banować, calloutować i hejtować.

Rozumiem tę pokusę, że lepiej powiedzieć „ratujcie mnie, kiedy goni mnie zamek wampirów” niż „ratunku, Dehnel wyśmiał moje komcio, umieram od tego, padłem ofiarą linczu i heytu, NIE ZABIJAJCIE NAS”.

Ale u nas nie ma zamku. Jest najwyżej cieciówka. I nie ma w niej wampirów, tylko plaga komarów.

Nie porównujmy się do Wielkiej Brytanii. Tam w takich kłotniach PRZYNAJMNIEJ chodzi o prawdziwe pieniądze i przywileje. U nas tylko o odreagowanie uczucia bezradności. Skądinąd przecież zrozumiałego.